تعریف مختصری از چربی گیر و انواع آن
یکی از آلایندههای معمول در فاضلاب صنایع مختلف ، وجود روغن و چربی در پساب خروجی میباشد . در برخی موارد غلظت آلایندههای مذکور بقدری زیاد است که لزوم استفاده از یک واحد چربی گیر ، برای جلو گیری از ایجاد مشکلات بیشتر نظیر ( آلودگی محیط زیست و گرفتگی چاه و انسداد لوله) توصیه می شود . روشهای گوناگونی برای حذف روغن و چربی از پساب وجود دارد که مقرون به صرفه ترین و اقتصادی ترن روش ، استفاده از روش ثقلی میباشد .
۱- روش ثقلی : از این روش با استفاده از اصل ایجاد آرامش برای روغن های سبک وزن به کار می برند .
۲- روش فیزیکی و شیمیایی : در این روش با ایجاد سکون در تله های چربی ، خنک کاری روغن ها و نهایتا تزریق مواد شیمیایی و یا حباب سازی ، نسبت به تصفیه فاضلاب چرب رستوران ها اقدام می شود .
اصول کار چربی گیر
از آنجا که وزن مخصوص روغن و چربی ها کمتر از فاضلاب و در حدود 0.9 گرم بر سانتیمتر مکعب است ، این ذرات تمایل به شناوری بر روی سطح فاضلاب را دارند . به منظور انجام این فرایند تنها لازم است که یک محیط آرام و بدون اغتشاش برای فاضلاب فراهم گردد که این موضوع از طریق دستگاه چربی گیر تحقق خواهد یافت . بنابراین این محصول با توجه به همین اصل ساده و در عین حال کلیدی طراحی و ساخته می شوند .
حوضچه جداسازی چربی ، سر راه فاضلاب خروجی از آشپزخانه به چاه جذبی یا اگوی شهری یا تصفیه خانه فاضلاب قرار می گیرد . چربی گیر فاضلاب با گرفتن روغن ها ، دانه های درشت غذا و ... به تصفیه فاضلاب توسط باکتری های بی هوازی کمک می کند .
انواع چربی گیر :
چربی گیر صنعتی
حذف چربی ها و مواد معلق پساب مکان هایی نظیر رستوران ها ، هتل ها و .. که دارای آشپزخانه بزرگ می باشند ؛ به منظور جداسازی ذرات چربی و روغن از فاضلاب های آشپزخانه و رستوران قبل از اتصال به شبکه اصلی و یا چاه جذبی استفاده می شود .
چربی گیر فایبرگلاس
این چربی گیر توسط یک دیواره به دو قسمت تقسیم شده است . قسمت اول سبد آشغالگیر دانه ریز نصب شده است ، تا ذرات جامد را از فاضلاب جدا نماید . مواد جامد عبوری از قسمت اول در کف ناحیه تجمع یافته که به مرور هضم می شود و یا می توان آن ها را تخلیه کرد و در انتهای بخش اول مدیای متراکم از جنس پی وی سی نصب که باعث تغییرناگهانی جریان فاضلاب از حالت افقی به حالت عمودی می شود . این تغییر جهت در شناور سازی چربی بسیار موثر است و همچنین باعث ممانعت از فرار چربی محلول توسط انتهای لوله خروجی فاضلاب می گردد .
چربی گیر پلی اتیلن
چربی گیر پلی اتیلن بعنوان دومین وسیله در تصفیه خانه فاضلاب بعد از آشغالگیرهای مکانیکی با حذف چربی ها و لیپیدها که دارای بافتی بسیار سخت به لحاظ شکستن پیوند بین مولکولی می باشند . به باکتری های هوازی و بی هوازی انواع سیستم های تصفیه فاضلاب کمک می کند تا بسیار سریع نسبت به تصفیه فاضلاب اقدام نمایند .
چربی گیرهای پلی اتیلن با دوام ، سبک و ضد انعطاف پذیری ، کنترل و نصب آسان هستند .
از بسیاری جهات ، پلی اتیلن نسبت به فلز ، فایبرگلاس یا مواد مخصوص تصفیه شده که به عنوان جلوگیری از خوردگی ترویج می شوند . برتر است .
دستگاه پلی اتیلنی شامل یک سطح کاملاً یکپارچه است که باعث عدم خوردگی ، تراشه ، لایه برداری و شستشو می شود .
چربی گیر بتنی
چربی گیر بتنی قدیمی ترین نمونه سیستم های حذف چربی از فاضلاب رستوران ها و آشپزخانه های صنعتی هستند که در مدل های پیش ساخته و آماده بصورت استوانه عمودی و در نمونه های قدیمی تر بصورت مکعب مستطیلی با سازه بتن مسلح قبل از سپتیک تانک ها قرار می گیرند و از طریق فرآیند ایجاد سکون ، خنک کاری و شناورسازی موجبات جداسازی چربی از فاضلاب آشپزخانه های صنعتی را فراهم می آورند . یکی از معایبی که چربی گیر بتنی دارد : شامل از دست دادن کارایی در اولین روز های استفاده ، چرا که بتن گرمای آب خروجی از آشپزخانه را درون خود نگه می دارد و امکان خنک کاری و شناور سازی برای چربی گیر ها فراهم نخواهد بود .
عیب دیگر چربی گیر بتنی ، خوردگی بسیار سریع بدنه دستگاه حتی در صورت استفاده از سیمان تیپ 5 ضد سولفات می باشد . البته در مقابل این ایرادات بزرگ قیمت نمونه های بتنی بسیار کمتر از دستگاه های فایبرگلاس و پلی اتیلنی می باشد و لذا همچنان در برخی از مناطق کشور و جهان از این سیستم ها استفاده می شود .
چربی گیر استیل
چربی گیر استیل ، ضد زنگ می باشد و به نوعی بهترین نوع این مخزن در سراسر جهان به حساب می آید اما چون کمی گران می باشد و هزینه بالایی برای خریدار به همراه دارد ، خیلی مورد استفاده قرار نمی گیرد . به طور متوسط عمر مفید مدل های استیل این دستگاه بین 10 تا 15 سال می باشد .
این نوع چربی گیر دارای مزایا و معایبی می باشد که از مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
بهترین نوع چربی گیر از نظر کیفیت می باشد .
بوی بد و ناخواسته را از بین می برد .
بدون خوردگی ساخته می شود و به هیچ عنوان دچار خوردگی و زنگ زدگی نمی شود .
در برابر دمای فاضلاب خروجی مقاومت بالایی دارد .
از معایب این نوع مخزن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
ممکن است هنگام تمیز کردن دچار خراشیدگی شود .
تمیز کردن و شستن آن کمی حساس است و به دقت زیادی نیاز دارد .
در طولانی مدت قطعات آن دچار آسیب می شوند .
در ابعاد کوچک تر نا کارآمد می باشد .
وزن سنگین و بالایی دارد و جایگزین کردن آن بسیار دشوار است .
چربی گیر کامپوزیت
چربی گیر کامپوزیت از پلی اتیلن سنگین مانند GRP و یا HDPE ساخته می شود . این نوع چربی گیر ، مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی ، اسیدهای خورنده و نمک ها دارد و امروزه به شدت مورد توجه خریداران قرار گرفته است . عمر مفید این دگریسر تا 50 سال می باشد . از مزایای این نوع می توان به موارد زیر اشاره کرد :
تمیز کردن آن آسان ، بی نقص و سریع می باشد .
برای رستوران ها ، هتل ها ، آشپزخانه های صنعتی و کارگاه های تهیه غذا به شدت مناسب است .
95 درصد مواد جامد و ذرات چربی را از فاضلاب جدا می کند .
باعث رشد باکتری یا قارچ نمی شود .
دارای مهر و موم اضافه می باشد و از پخش بوی احتمالی جلوگیری می کند .
نصب بسیار آسان و راحتی دارد .
به تعمیر و نگهداری نیازی ندارد .
از مواد کاملا قابل بازیافت ساخته شده است .
مزایای استفاده از چربی گیر
از ورود چربی ها و روغن های موجود در فاضلاب به منهول ها و دیواره های چاه جلوگیری می کند .
بار آلودگی فاضلاب را به شدت پایین می آورد .
فاضلاب را برای ورود به مراحل بعدی تصفیه آماده می کند .
از پر شدن سریع چاه فاضلاب جلوگیری می نماید .
مانع ورود ذرات معلق و چربی ها به چاه جذبی می شود .
جریان فاضلاب را محدود می کند .
از انسداد لوله های فاضلاب جلوگیری می کند .
نحوه عملکرد چربی گیر
دستگاه چربی گیر برای از بین بردن ذرات چربی و روغن موجود در فاضلاب از خاصیت چگالی کمتر روغن نسبت به آب استفاده می کند ، یعنی برای خنک کاری و از بین بردن ذرات چربی از خاصیت چگالی روغن استفاده می کند . در واقع این دستگاه برای خنک سازی و سرد کردن فاضلاب ، زمان کافی فراهم می کند و بعد از خنک شدن لایه های مختلف ، عملیات جداسازی را شروع می نماید .
چون چربی سبک تر است ، روی سطح مخزن شناور می ماند . روغن ها و چربی ها بعد از شناور شدن بر روی سطح فاضلاب ، به وسیله گریس تراپ به دام می افتند و در نهایت آب از هرگونه روغن و چربی عاری می شود و وارد سیستم فاضلاب یا چاه جذبی می گردد . برای عملکرد بهتر مخزن بهتر است سطح چربی که به 25 درصد رسید ، تخلیه آن صورت بگیرد . همچنین بهتر است در فاصله های زمانی مشخص ، دستگاه توسط فرد متخصص و کاربلد سرویس شود .